Tehlike kapıda! 48 bin yıllık donmuş virüsler yeniden canlanabilir

Dünya’nın ortalama sıcaklıklarının sürekli olarak arttığı bilinen bir gerçek. Bilim insanları, özellikle kutup noktalarındaki hızlı ısı artışı nedeniyle oldukça endişeli.

Dünya’nın ısınmasının insan da dahil pek çok tür açısından yarattığı tehditlerin yanı sıra, şimdiye kadar pek tahmin edilemeyen başka sorunlar da ortaya çıkabilir.

Bilim insanları donmuş halde bulunan virüslerin, iklim değişikliği ve küresel ısınma nedeniyle yeniden hayata döneceğini ve çeşitli hastalıkların yayılabileceğini söylüyor.

48 bin 500 yıldır donmuş halde olan zombi virüs uykusundan uyanacak

Bilim insanları, Kuzey Kutbu’nun donmuş toprağında (permafrost) 48 bin 500 yıldır hapsolmuş ‘zombi’ virüslerin yeniden canlanabileceği konusunda uyarıyor.

Kuzey Kutbu’ndaki gözle görülür şekilde daha yüksek sıcaklıklar, bölgenin Dünya yüzeyinin altındaki kalıcı donmuş tabaka olan permafrostu şimdiden eritiyor.

Araştırmacılar, şimdi içeride hapsolmuş bakteri ve virüslerin insanlar için ne kadar büyük bir risk oluşturabileceğini değerlendirmeye çalışıyor.

Bilim insanları, bilinmeyen eski bir virüsün yeniden canlanmasının neden olduğu bitki, hayvan veya insan hastalıkları durumunda, durumun çok daha feci olacağı konusunda uyarıyor ve bunun için hızlıca bir tedavi bulunamayacağını söylüyor.

Sibirya’daki permafrostun erimesi, ren geyiğindeki şarbon salgınlarıyla zaten bağlantılıydı, çünkü oradaki olağanüstü sıcak yazlar, hayvan mezarlıklarından eski şarbon sporlarının yeniden yüzeye çıkmasına neden oluyordu.

Bilim insanları, virüsleri canlandırıyor

Bu son çalışmada, Fransız araştırmacı Jean-Michel Claverie ve ekibi, 27 bin yıllık bir permafrost örneğinde bulunan dev bir virüs türü (Pithovirus) dahil olmak üzere, donmuş topraktan birkaç eski virüsü izole etmeyi ve canlandırmayı başardıklarını bildirdi. 

Donmuş virüslerin etkilerini inceleyen bilim insanları, canlandırılan virüslerin günümüzdeki ilaçlarla kolayla kontrol altına alınabileceğini ve herhangi bir tehlike içermediğini söylüyor. Ancak kontrol dışı canlanan virüsler, insanları tehdit edebilir.

Güvenlik için Claverie ve ekibi, hayvanlar veya insanlar yerine tek hücreli amipleri hedef alan tarih öncesi virüsleri canlandırmaya odaklanıyor.

Rusya’daki diğer bilim insanları ise şu anda doğrudan permafrost ile korunmuş mamut, yünlü gergedan veya tarih öncesi at kalıntılarından “paleovirüsler”e odaklanıyor.,

Küresel ısınma nedeniyle binlerce yıl önce donmuş virüslerin canlanabileceği konusunda uyaran bilim insanları, şu ifadeleri kullandı:

Bu virüslerin dış ortam koşullarına (UV ışığı, oksijen, ısı) maruz kaldıktan sonra ne kadar süre bulaşıcı kalabilecekleri ve bu aralıkta uygun bir konakçıyla karşılaşıp onları enfekte etme olasılıklarının ne kadar olacağını tahmin etmek henüz imkansız.

Bildiğimiz tek şey, küresel ısınma hızla devam ettikçe, karşımıza daha fazla virüs çıkacak.

Araştırmacılar bu tip ihtimallerin filmlerdeki felaket senaryolarına benzediğini, ancak küresel ısınma nedeniyle salgın ihtimalinin her geçen gün arttığını ifade ediyor.

Rusya, Kanada ve Alaska’ya yayılan ve sanayileşmenin başlangıcından bu yana salınan karbonun üç katı karbon barındıran, ancak iklim değişikliği nedeniyle erimeye başlayan permafrost (donmuş topraklar) buna en büyük örnek.

Birleşmiş Milletler’in bu konuda araştırma yapan bilim kuruluna göre, permafrost alanı 2100’e kadar dörtte bir oranında azalacak.  Bu da donmuş halde bulunan virüslerin yeniden ortaya çıkmasına neden olacak.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) verilerine göre, iklim değişikliği hız kesmeden devam ederse 2050’ye kadar 5 milyar kişi sıtmadan etkilenebilir. Ancak güçlü ekonomik büyüme ve sosyal kalkınma bu sayıyı 2 milyarın altına indirebilir.

100 bin yıl önceye dayanan bu ölümcül virüsler, Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki uzun yıllar donmuş topraklarda (permafrost) bulunuyor ve bu topraklar son buz devrinden beri ilk defa günümüzde erimeye başlamıştı.