Facebook, yıl boyunca Metaverse projesinden bahsedip durdu. Hatta şirket maksatlarını yerine getirmek için yüksek ölçüde bir parayı kaybetmeyi göze aldığını bile açıkladı. Bildiğiniz üzere toplumsal medya devi, dün bu kelamlarının bir teminatı olarak kurumsal ismini Meta olarak değiştirdiğini açıkladı.
Yeni kimliği ile Meta, Metaverse için ”Sanal Gerçeklik (VR) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) teknolojilerini kullanarak birbirine bağlı sanal tecrübelerin birleşeceği yeni bir evren” olarak tanımlıyor. Birçok şirket çoktan bu bahis hakkında konuşmaya ve yorumlamaya başladı. Pekala Metaverse tam olarak nedir? Ne hedefle kullanılacak?
Metaverse tam olarak nedir?
Metaverse, sanal dünyanın daha toplumsal bir ortam olabilmesi için imkan sunuyor. Gerçek hayatta yapılabilecek tüm hareketlerin sanal alemde de yapılabileceği söyleniyor. On yıl kadar sonra şayet Metaverse gerçekleştirilebilirse, geliştiricilerin şu an düşündüğünden çok daha farklı olacak olması mümkün.
CEO Mark Zuckerberg yazdığı Founder’s Letter‘da Metaverse‘i, yalnızca bakmakla kalmayacağınız deneyimleyenebilen bir somutlaşmış internet alemi olarak nitelendiriyor. Sonrasında bunu, işe gitmeden ofiste olabileceğiniz, arkadaşlarınızla planladığınız bir aktiflik ya da ailenizle bulunacağınız bir aile aktifliğine sizi anında ışınlayacak bir hologram olarak örneklendiriyor.
Buna emsal bir teknolojinin mevzu olduğu birçok sinema gördük. Tabirin ilham kaynağı olan Neal Stephenson‘un Snow Crash, Ernest Cline‘ın Ready Player One ve Wachowskis‘in The Matrix sinemaları bu sanal dijital dünyalara örnek gösterilebilir. Ayrıyeten geniş bir internet tarihi bilgisine sahip olanlar, 18 yıl evvel birebir teknolojinin kelamını veren Second Life‘ı da hatırlayacaktır.
Metaverse bize neler sunacak?
Oculus‘u da satın alarak Meta, bu adımla sanal alandaki çalışmalarını ilerletmenin yolunu açtı. Metaverse‘in Zoom‘dan bir tık fazlası olduğunu lakin kullanımı için birtakım kıymetli VR ekipmanlarına sahip olunması gerektirdiğini söyleyebiliriz.
Meta‘nın Avrupa‘daki Teknoloji Bağlantı Müdürü Alexandru Voica, şu anki manzaralı aramayı Metaverse‘in geliştirebileceği umulan bir versiyonuna örnek olarak kullandı. Bu 2 boyutlu görüşmenin telefonda konuşmaktan daha âlâ olduğunu lakin yan yana olmakla kıyaslanamayacağını söyledi. Metaverse‘in gerçek dünya ilişkilerini desteklemek olmadığını, lakin sanal tecrübeleri daha gerçekçi hale getireceğini de ekledi.
Pandemi devrinin tesiriyle milyonlarca insan uzaktan çalışmayı bir gereklilik haline getirdi. Mark Zuckerberg, 2020 başlarından itibaren ”Gelecek On Yıl” projesinde amaçladığı VR ve AR teknolojilerinin gelişmeleriyle uzaktan çalışmayı kolaylaştırdı. Bu çalışmalar pandeminin tesirlerinden evvel başlamıştı.
İş insanlarının husus hakkındaki kanıları
Epyllion Co firmasının CEO‘su Matthew Ball, 2020‘den itibaren Metaverse‘in ne olduğu hakkında makale yazıyor. Başlarda Ball, Metaverse‘in potansiyel işçilerin, sanal dünyadan para kazanan şahısların iktisada katılmaları istikametinde önlerini açacağını belirtti. Bilhassa MMO oyunlarındaki gelişmiş hesapların gerçek dünya parası ile satılmasını örnek olarak gösterdi.
Şimdiki gelişmelerle birlikte Ball, Meteverse‘in eşsiz bir bilgi birlikteliği sunacağını söylüyor. Mesela Counter Strike‘ta elde edilen bir silahın Fortnite‘ta bir kostüme dönüştürmek üzere özgür bir bilgi transferi imkanı sunacağını argüman ediyor. Lakin bu, taraf oyun firmalarının elde edeceği ziyanları göz önünde bulundurunca pek de mümkün gözükmüyor.
Epic Games‘in CEO‘su Tim Sweeney ise bir halde yapılacak bu çapraz data transferi fikrine olumlu bakıyor. Sweeney, bu Temmuz ayında New York Times‘a verdiği bir söyleşide, Roblox ve Fortnite ortasında bir data tüneli oluşturulabileceğini örnek gösterdi. Voica, bu çapraz bilgi paylaşımı sırasında IP adreslerinin Metaverse‘in başarısı konusunda çok büyük kıymet taşıdığını belirtti.
Geçtiğimiz Eylül ayında Washington Post, Houseparty‘nin kurucu ortağı olup şu anda Epic Games için çalışan Sima Sistani ile röportaj yaptı. Metaverse‘in, boş vakitlerimizi külliyen kaplayan toplumsal medyanın yerini alacağını söyledi. Sistani, insanların fotoğraf ve gönderi paylaşıp durum güncellemeleri yaptığı şimdinin tersine, gelecek jenerasyonun sanal ortamda birbirleriyle büsbütün işbirliği halinde olabileceğine inanıyor.
Metaverse kime ilişkin olacak?
Metaverse üzerinde çalışan geliştiricilerin açıkça belirttiği üzere, bu platform sırf bir bireye ya da şirkete ilişkin olmayacak. Bunun yerine, herkesin kullanabileceği bir sanal ağ altyapı bütünü oluşturarak, şu anda internetin sağladığı vazifesi üstleneceğini umuyoruz.
Kendi sanal ortamı olan Decentraland üzere projeler, iktisadı aslında Ethereum‘un blok zincirinde çalıştığından bu prensip üzerinde çalışıyor. The New York Times‘ın bu yılın başlarında açıkladığı üzere, Decentraland pazarı, şimdiden gerçek dünya komitecilerinin sanal gayrimenkul paketleri satın aldığını duyurdu.
Decentraland‘in artık bile faaliyet gösterdiği sanat şovları ve kumarhaneleri bulunuyor. Bunların hepsi dijital bir ticarete bağlanabilme potansiyeline sahip. Bu da Metaverse‘in destekleyebileceği dijital dünya potansiyeli ile çelişen bir durum. Metaverse‘in tanınan kültür tarifleri toplumsallık açısından pek de olumlu nitelendirilemez. Daha çok yaklaşmakta olan bir çöküntünün belirtisi olarak gözüküyor.
Artık Meta, Meteverse için önümüzdeki birkaç yıl boyunca servetini harcayacağından çok emin. Decentraland üzere projeler de, sanal bir iktisadın nasıl işleyeceğine dair bir ipucu sunuyor. Fakat bunların hiçbiri, Meteverse‘in bize sunacağı imkanlar hakkında elle tutulur kesin sonuçlar vermiyor. Meta üzere öbür şirketler de, sonucun ne olduğunu şimdi bilmeden bu bahiste katkı sağlamaya çalışıyorlar.
KAYNAK: Shiftdelete