Hangi ülkenin kaç uydusu var?

Ülkelerin uydu sayısı kaç ve bu uyduların fonksiyonları neler? Yapay uydular, kasıtlı olarak yörüngeye yerleştirilen insan üretimi objelerdir. Bilimsel araştırma, hava durumu varsayımları, askeri dayanak, pozisyonlandırma, navigasyon, dünya görüntüleme, iklim ve etraf izleme, irtibat üzere nedenlerden dolayı uzaya fırlatılan uyduların sayısında yıllar içinde artış oldu.

Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi‘nin Uzaya Fırlatılan Objeler İndeksi’ne nazaran, Dünya yörüngesindeki uyduların sayısı 7 bin 389. Bunların yaklaşık 4 bini faal halde. Bu, 2020 yılına nazaran yüzde 27,97’lik bir artışı temsil ediyor. Ayrıyeten bu data 2021 Nisan ayı sonunda açıklandı. Lakin bu sayı her geçen gün arttığı için tam bir sayı vermek epey sıkıntı. Pekala, hangi ülkenin kaç uydusu var ve ne işe yarıyor?

Uydular nedir? Ne işe fayda?

Birinci uydu Sovyetler Birliği tarafından 1957’de fırlatıldı (Sputnik-1). Şimdiye kadar toplamda 11 bin 139 uydunun fırlatıldığını da açıklayalım. Pekala, başka uydulara ne mi oldu dersiniz? Atmosferde yandı ya da fırlatmadan çabucak sonra Dünya’ya bir enkaz olarak geri döndü.

Geçtiğimiz yıl yani 2020’de bin 283 yeni uydu fırlatıldı. Üstelik bu sayı evvelki yıllara kıyasla bir yılda en yüksek uydu fırlatma sayısıydı. Bununla birlikte, Nisan 2021 sonuna kadar neredeyse 850 uydu fırlatıldı. O tarihten beri elbette bunun üzerine yenileri eklendi.

Günümüzde birçok sanayinin uydu bilgilerine olan gereksinimi bu araçların sayısının artmasına yol açtı. Bununla birlikte, etkin uyduların temel çalışma maksadı farklı bilgi kümelerini toplamak. Kimileri yalnızca muhakkak bir operasyona hizmet ederken, kimileri birden fazla operasyona hizmet ediyor.

31 Aralık 2020’nin sonunda UCS‘nin kaydettiği datalara nazaran bu araçların sayısı ve hedefleri:

Uydu sanayisine ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Japonya, Hindistan, Avrupa Uzay Ajansı, Kanada, Almanya ve Lüksemburg hakim. Bu ortada, son on yıldaki sayı artışının temel nedeni daha küçükolan CubeSat‘ın (küp uydular) geliştirilmesinden kaynaklanıyor. CubeSat’lar sayesinde çok sayıdaki küçük uydu birebir anda fırlatılıyor. Daha evvelki roketler sadece bir yahut iki uyduyu fırlatıyordu.

Ayrıyeten sayı artışına bilhassa SpaceX‘in Starlink‘i dahil uydu geniş bant servislerindeki yarış da tesirli oluyor. Bu araçlar, jeolojik enformasyon, tarım, eğitim, besin güvenliği, iklim değişikliği, kırsal kalkınma, sıhhat, kamu idaresi, güç, etraf, afet idaresi, kentsel gelişim üzere pek çok kesimde işe yarıyor.

Uzaydaki trafik: Uzay çöplerinin riskleri

Uydu sayıları büyüleyici görünebilir. Fakat bilakis uzay trafiği idaresi ve uzay enkazı konusunda önemli tasaları beraberinde getiriyor. Son yıllarda arka arda gelen uzay araştırmaları, uzay çöplerinin risklerini ortaya koyuyor.

Bu uzay çöplerinin büyük çoğunluğu yüksek süratlerde uçuyor. Kelam konusu bu durum, uzaydaki araçların çarpışmasına ve nihayetinde uzay enkazlarına yol açabilir. Örneğin, bu sene SpaceX (Starlink) ile ESA (Avrupa Uzay Ajansı) uyduları çarpışmanın eşiğinden döndü. Ayrıyeten bu trafik, komşu faal uyduların kanallarını bozabilir ve kritik bilgilerin iletilmesini engelleyebilir.

Uzay keşifleri ve operasyonlarının yanı sıra Dünya’daki ve uzaydaki insanların güvenliği için de tehdit oluşturabilir. ESA, dünyanın birinci uzay enkazını kaldırma misyonlarından ClearSpace-1‘i 2025’te fırlatacak.

Ülkelerin uydu sayısı: Türkiye’nin kaç uydusu var?

Statista.com‘a nazaran, 1 Ocak 2021’de Dünya yörüngesinde dönen 3 bin 372 faal yapay uydudan bin 897’si Amerika Birleşik Devletleri’ne ilişkin. Yani ABD’nin bu alandaki hakimiyeti de ortada. İkinci sırada ise Çin var. Çin’in ise 412 adet uydusu bulunuyor.

ABD ve Çin’in akabinde en fazla uyduya sahip başka ülke Rusya. Rusya’nın 176 uydusu yörüngemizde çalışır vaziyette. Öteki ülkelerin ise 887 uydusu var. Pekala, Türkiye’nin kaç adet uydusu var? TÜRKSAT 5A‘nın bu sene yörüngeye yerleşmesiyle birlikte faal uydularımızın sayısı 7’ye çıktı.

Türkiye’nin şu anda yörüngede TÜRKSAT 3A, TÜRKSAT 4A, TÜRKSAT 4B, TÜRKSAT 5A, GÖKTÜRK-1, GÖKTÜRK-2 ve RASAT isimli uyduları yer alıyor. 1994’ten beri Dünya’nın yörüngesinde ülkemizin de uyduları bulunuyor.

2008 ve 2019 yılları ortasında, global uydu sanayisi neredeyse iki katına çıkarak 271 milyar ABD dolarına ulaştı. Uyduların üretimi, fırlatılması ve işletilmesinden gelir elde ediliyor. Özel şirketler 1960’lı yıllardan beri uydu geliştirme ve işletme kapasitesine sahipken, 1980’lere kadar bu şirketler uydu fırlatmayı başaramadı.

Önümüzdeki on yıllarda bölümdeki özel şirketlerin yaygınlığının artması bekleniyor. Örneğin, Elon Musk‘ın SpaceX uzay nakliyeciliği şirketi 2020 ile 2040 yılları ortasında fırlatma sayısını dört katına çıkarmayı planlıyor.

İçerikte Statista ve Geospatial World‘den yararlanılmıştır.

KAYNAK: Shiftdelete