Global Otomotiv Pazarında 2023 Yılının İz Bırakanları ve 2024’ün Ülkemize Verdiği Fırsat

Merhabalar,

Bu yazımızda yoğun üretim ve satışların yaşandığı 2023 yılında dikkatimizi çeken gelişmelere değineceğim.

2023 yılı, bildiğiniz gibi başta yarı iletken çip darlığı olmak üzere 2022 yılının çeşitli tedarik zorluklarından normale dönüş yılı olarak dikkati çekti. Üreticiler, yıl ilerledikçe genellikle pazara dünya çapında yeni ürünleri başarıyla sunabildiler. Aynı zamanda en iyi kar marjı elde edecekleri ürün dağılımını başardılar. Böylece üreticiler zaman zaman bazı tedarik sorunları yaşasalar da karlılık olarak iyi sonuçlar elde ettiler. Global otomotiv pazarı böylece 90 milyon üzerine çıkacak satış performansına koşuyor. Sektör için en büyük ulusal pazarlardan olan ABD ve Çin ile yükselen pazar Hindistan 2023’e olumlu yönde iz bıraktılar.

ABD pazarı beklenenden daha güçlü bir ekonomi tarafından yönlendirildi. Gerçekten de, Kasım ayına kadar talep artışının azaldığına ve teşviklerin başladığına dair işaretler görmedik. Ancak satışlar iyi gidiyor. J.D. Power, bu yılın sonunda ABD yeni motorlu taşıt satışlarının 16 milyon adede yaklaşarak 2022 yılına göre %13 e yakın artış göstereceğini öngörüyor. Elektrik enerjisiyle çalışan taşıt satışlarının ise bu yıl ABD’de 1,3 milyonu aşarak %10 üzerinde pay alması bekleniyor.

Çin’de ise ekonomi beklendiği gibi büyümese de 2023’te motorlu taşıt satışları 30 milyon adede ulaşacak. Aslında pazar 2023 yılına zayıf performans ile girmişti. Ancak Çin hükümeti, ekonomik büyümeyi istikrara kavuşturmak ve otomobil satışlarını teşvik etmek için bir dizi makro önlem aldı. Çin’deki taşıt pazarında fiyat indirimleri Tesla ile başladı ve hızla yerli markalara yayıldı. Ayrıca elektrik enerjisi tüketen yeni taşıtlara vergi indirimi teşviklerinin genişletilmesi pazarı etkiledi. Geçtiğimiz Kasım ayı dahil tüketiciler, otomotiv markalarının kıyasıya rekabet içinde verdikleri indirimli fiyatlardan yararlandılar. Böylece motorlu yeni taşıt satışları Kasım sonunda 27 milyonu geçti. Elektrik enerjisiyle çalışan yeni taşıtların satış adedi ise 8 milyonu aşmış oldu.

Ancak bu rekabet savaşlarının sürdürülebilirliği Çin’de yavaşlayan bir ekonomi nedeniyle soru işareti. Yine de, Çin pazarı 2030 yılına kadar yılda 30 milyon adet bandında devam edecek görünüyor. Zira, uzak doğu pazarlarını ciddi şekilde etkileyecek bir jeopolitik gerilim beklenmiyor.

Öte yandan Hindistan pazarı, 2023 yılı boyunca dayanıklılığı ile dikkat çekti. Geçtiğimiz Ekim ayında, aylık hafif taşıt satışları 449.000 adede ulaştı. Satışlar aylık bazda %7 ve yıllık bazda %16 arttı. Hindistan böylece tüm satış rekorlarını kırmış oldu. Yatırım ve satış rüzgarları önümüzdeki yıl da kuvvetli esecek.

Otomotiv markaları açısından gelişmeler ise kısaca şöyle:

Büyük rekabetin yaşandığı otomotiv markaları tarafında Çinli BYD markası öne çıkıyor. Çin pazarında %12 pazar payına ulaştı. Arkasından %10 ile Volkswagen ve %8 pay ile Toyota geliyor. BYD markasının bu liderliğinde hibrit ve BEV modelleri önemli rol oynuyor. İç pazar satışlarının yıllık artışı %80 üzerinde gerçekleşti.

Öte yandan BEV taşıtların şarj altyapısı ve menzil ile ilgili kısıtlarının halen devam ediyor olması, Toyota’nın hibrit taşıt satışlarını artırmasına yol açıyor. Satış artışı %41 e gelerek Çin’de yıllık 1 milyon satışı yakalamak üzere.

MG markası ise özellikle Avrupa Birliği ülkeleri ile İngiltere pazarında gerçek bir başarı hikayesi yazıyor. Jato Dnyamics rakamlarına göre Ekim ayı sonunda 2022 yılına göre %126 satış artışına ulaşmış durumda. Özellikle MG 4 modeli bu başarıda büyük pay sahibi.

2023 yılında Avrupa ve Türkiye otomotiv pazarı da önemli gelişmeler yaşıyor. Avrupa otomobil pazarı %17 ye yakın büyüdü ve ilk 10 ayda 9 milyona ulaştı. Ticari taşıt satışlarında da %15 artış ile 1 milyon üzerine çıkıldı. En çok dikkati çeken ise Çinli otomotiv markalarının Avrupa ülkelerinde ciddi satışlar yapmaya başlaması oldu. Henüz pazar payları %3 düzeyinde olsa da gelecek birkaç yılda büyük gelişme bekleyelim. Bu arada Avrupa Komisyonu soruşturmaları devam ediyor ve yeni gümrük bariyerleri gelebilir. Yine de Çin istilasını önleyebileceklerini beklemiyorum.

Ülkemizde ise 2023 otomotiv satışları 1,2 milyonu bularak tarihi bir rekor kırmak üzere. Tabiri caiz ise motorlu taşıtların peynir ekmek gibi satıldığı, satış teşkilatının yüksek kar marjları elde ettiği tarihi bir yıl yaşamış olduk. Yılı bitirirken, Yapılan yasal düzenlemeler ve finansman kısıtları ile pazar soğumaya başladı ve yeni yıla sektör olumlu bakamıyor. Dolayısıyla 2024 de 700 binli satışlar düzeyine döneceğiz görünüyor.

2023 denince bizde yerli ve milli otomobilimiz TOGG’un satışa başlaması yılın en önemli gelişmesi oldu. Kasım sonunda 13.500 satışa ulaşan TOGG, yeni yıla da oldukça iddialı giriyor. Kasım sonunda model Y ile ülkemizde 11 binin üzerinde satmış olan Tesla’nın da altını çizelim.

Öte yandan bitirmek üzere olduğumuz 2023 yılında Çinli markaların ülkemizdeki başarısından söz etmek gerek. Yılın Mart ayında yeniden satışa başlayan Çinli Chery markası Kasım sonunda 31 binlik satışa ulaştı. Yıl sonunda 40 bini bulacak görünüyor. Chery bu başarısıyla BYD, SWM , Leap Motors, DFSK, Voyah gibi Çinli markaların ülkemize gelmesini tetikledi. Yine Çin menşeli MG ve Skywell markaları da yeni ve yüksek standartlı ürünleri ile yüksek satışlar yapıyorlar. Yeni yılda yine yeni Çinli markaları göreceğimizi söyleyelim.

Şimdi, bu gelişmeler karşısında 2024 ülkemize nasıl bir fırsat verecek? Ona bakalım.

Sürekli yazılarımda değiniyorum. Çinli markalar global pazarlara otomotiv satışına hızla devam edecek. Avrupalılar ne kadar endişe etse de korkunun ecele faydası yok. Ama bu durumun ülkemize büyük faydası olabilir. Biz AB ülkelerine gümrük birliği sayesinde gümrük vergisiz ihracat yapıyoruz. Çinli markalar ise artış eğilimindeki AB gümrük tarifelerinden rahatsız. Brüksel’de sürekli Çinli şirketler lobi faaliyeti içinde. O zaman en önemli fırsat ülkemizde yatırım yapıp motorlu taşıt üretmeleri ve AB ülkelerine gümrüksüz ihracat yapabilmeleri. Böylece biz de yeni doğrudan yatırım, teknoloji transferi ve nitelikli istihdam fırsatları bulacağız. Bir türlü çeşitlendiremediğimiz BEV ve şarj edilebilir hibrit motorlu yerli taşıt çeşidini ve üretimini artıracak, farklı yerli modellere üretim merkezi olacağız. Yeniden otomotiv sektörümüz dış ticaret fazlası verecek. O zaman hep birlikte Çinlileri ülkemizde yatırıma getirmemiz son derece stratejik bir gereklilik.

Ne dersiniz? 2024 ülkemize altın tepside bu büyük fırsatı sunmuyor mu?

Sağlık ve verimlilik dolu yeni bir yıl dileklerimle,