“2023 döviz geliri 356 milyar dolar”

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, Haber Global’de Haber Global Spikeri Salih Nayman ve İlke Canpolat’ın sorularını yanıtlıyor.

Haber Global Spikeri Salih Nayman ve İlke Canpolat soruyor; Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, 2024’te Türkiye’nin dış ticaret hedeflerini ve fahiş fiyatlarla mücadele kapsamında bakanlığın hangi denetimleri devreye sokacağını anlatıyor.

Bakan Prof. Dr. Bolat’ın açıklamalarından satır başları:

-Bugün bizim için hesap verme, bilanço günüydü. 2024 yılının ilk günleri olduğu için hem Aralık ayı açıklandı ham de 2023’ün tamamına dair değerlendirme yapıldı. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız ve ilgili 5 bakanlığımız vardı. Geçmişte görev yapmış bakanlarımız vardı. Sayın Cumhurbaşkanımızın katılması bize ayrı bir kıvanç veriyor. Aralık ayında da beklediğimiz güzel veri geldi. Yüzde 0,44 artışla ihracatımızı açıkladık. 

ORTA VADELİ PROGRAM’DA HEDEFİ AŞMIŞ OLDUK

-Dış ticaret açığımız 2022’de 110 milyar dolardı. 2023’de 106 milyar dolar ile 4 milyar bir iyileşme gerçekleşti. Bu rakamlarla Orta Vadeli Program’da hedefi aşmış olduk. İthalarımız Ağustos’tan bu yana 2022’nin aynı ayına göre geriledi. Dış ticaret açığımız Ağustos’tan bu yana her ay azaldı. Bu tablo dış ticarette işlerin yavaş yavaş düzeldiğini gösteriyor. Cari işlemler açığımızı azaltmaya faydası var. Döviz ihtiyacımız azalmış olacak. Döviz kuru yükseliş yönünde baskı altında kalmayacak.

“DÜNYA TİCARETİNDE BÜYÜK BİR GERİLEME VAR”

-Şubat’ın 6’sında deprem felaketi ile karşı karşıya kaldık. 16 milyar dolar bir ihracat kaybı yaşadık. Deprem, seçim belirsizliği, Filistin katliamı, şehitlerimiz, Rusya Ukrayna savaşı 2023’te etki etti. Dünyada durgunluk ortamı oldu. Dünya ticaretinde büyük bir gerileme var. Dünya ticaretinin yüzde 4-5 oranında gerilediği ortamda bizde artış gözleniyor. Yüzde 14’e yakın hizmet ticaretinde artışımız var. Mal ticaretinde artımız var. Bu vesile ile hem mal hem hizmetler ihracatçılarımıza huzurunuzda teşekkür ediyorum. 

“2023’TE TOPLADIĞIMIZ DÖVİZ GELİRİ 356 MİLYAR DOLAR”

-2023’te topladığımız döviz geliri 356 milyar dolar, Cumhurbaşkanımız 375 milyar hedefi koydu. Her şey üretime, yatırıma ve istihdama bağlı, küresel şartlarda da bozulma olmamasına bağlıdır. Adada yaşamıyoruz. Dileriz bölgemiz bir barış havzası olur. Bu hedefler gerçekleştirilebilir hedeflerdir. Cumhurbaşkanımızın çizdiği hedefler çerçevesinde destekler aldık. Yeni pazarlar bulma gibi birçok kalemde destekler verdik. İthalatta da girişimleri sürdürüyoruz. Haksız şekilde ülkemize mal sokmaya çalışanlara karşı da gerekli çalışmaları yapıyoruz. 

BÜTÇENİN YÜZDE 60’INI İHRACATI DESTEKLEMEYE HARCIYORUZ

-Hazine ve Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası ve bizim koordinasyonumuz ile reiskont kredisi günlük 3 milyar TL’ye çıkarıldı. Rakam ihracatçılarımızın finansmana ulaşma problemini tamamen ortadan kaldırdı. Döviz ülkemizin yumuşak karnıdır. Aldığımız bütçenin yüzde 60’ını ihracatı desteklemeye harcıyoruz. Bu anlamda ticaret diplomasisi çalışmalarımızla destek olacağız. İkili ve çok taraflı ticaret anlaşmalarını Bakanlığımız yürütüyor. Tıkanan pazarları aşmaya çalışıyoruz. DEİK ile iş forumu ve yuvarlak masa toplantıları düzenliyoruz. 23 ülke ile serbest ticaret anlaşmalarımız var. Zaman zaman değişmeler gözlenebiliyor. İngiliz iş insanları ile yuvarlak masa toplantısı yapacağız. İran heyeti geliyor. Bu şekilde aktif ticaret diplomasisi yapılıyor. Sayın Cumhurbaşkanımız önderlik ediyor. Hükümette iş bölümü yapıyoruz.

İTHALAT HİZMETLERİ

-İthalat yapılması konusunda gümrüklerimizde aktif hizmetler veriyoruz. Serbest ticaret anlaşmaları dışında menşei saptırma çalışmalarına karşı da önlemler alıyoruz. İthalatta ürün denetimi ve güvenliği tebliğimiz yayınlandı. Gerektiğinde yerli ve milli üretimi korumak adına tedbirler alıyoruz ve alacağız.

İŞ DÜNYASI İLE YAKIN İŞBİRLİĞİ

-7 aydır görevdeyiz 800’den fazla heyet ile görüştüm. Bu istişare ve koordinasyon toplantılarının önemi, düzenleyici yetkisine sahibiz. Denetimlerde yanlış olduğunda ceza yetkisine sahibiz dolayısıyla kararları almadan önce ilgili kamu kuruluşları ile istişare ederiz. Sektörel kuruluşları dinleriz, gerektiğinde yazılı öneri isteriz. Ekonomi koordinasyon kurulu ve hükümete danışıyoruz. İş dünyasına yakın biçimde iş birliği yapıyoruz.

KOVİD’İN ETKİLERİ

-Kovid, 2020’nin Ocak-Şubat aylarında başladıktan sonra üretim durmuştu. Tarımın, sağlığın, temizlik maddelerinin önemi ortaya çıktı. Üretim ve tedarik zincirinin önemi ortaya çıktı. Kasım’da talep patlaması ortaya çıktı. O talep büyük bir enflasyon oluşturdu. Yüksek talep ve az üretim büyük bir enflasyon getirdi. Dünya’da görülmeyen bir enflasyondu. Biz de Dünya’daki dalgadan nasibimizi aldık. Bu dönemde ticaret, sanayi, tarım ve hizmetler sektöründe satış yapanlar kazançlı oldu. KGF kredileri ve yatırım kredileri verildi. 2021’de Türkiye yüzde 11.4 büyüdü. G20’de bizden fazla bir tek Hindistan oldu. 

“EKONOMİLER SÜREKLİ YUKARI DOĞRU GİDEMEZLER”

-Hükümetimiz kurulduktan sonra ısınan talebe karşı kredide sıkılaşmaya başladı. 28 Aralık itibariyle döviz rezervlerimiz 145 milyar dolara yükseldi. Enflasyon yarın sabah açıklanacak, yarın hep beraber göreceğiz. Cari açık hedefe yakın gerçekleşecek. Önümüzdeki yaz enflasyonda baz etkisi ortadan kalkacak ve gerileme sağlanacak. Buna bağlı olarak önümüzdeki yılın ikinci yarısında hem enflasyonda hem faizlerde iniş hızlanacak. Ekonomiler sürekli yukarı doğru gidemezler. Önümüzdeki ilkbahar hazmetme dönemidir. Tek yol ihracat, firmalarımızın döviz kazanması için mutlaka yönelmeleri gerekiyor. Bu sene 8 bin yeni firma ihracata başladı. 2002’de 12 bindi. Kilogram ihraç bedelimiz 21 yılda iki katına çıktı. 

OTOMOTİV SEKTÖRÜ DÜZENLEMELERİ

-İki sektörün durumuna baktığımızda otomotivde çip krizi ile beraber son 3 yılda bir belirsizlik tablosu vardı. Son 1 yıldan 2023 ortasına kadar 1. el araba bulamama gibi uygunsuz, ticaretin meşru taleplerine uymayan bir piyasa vardı. Bize verilen talimat ile bu konunun üzerine gittik. Kontrolde 6 bin kişinin 50’den fazla araç alıp sattığını gördük. Stoklara dair ihbarlar geliyordu. Yoğun bir şekilde denetledik. Stokçuluğa, fahiş fiyata karşı ağır cezalar getirdik. İkinci el piyasa fiyatının 1. elden pahalı olamayacağı yönetmeliği ile ona da ağır ceza uygulanmaya başlandı. Oto piyasasında ilan verenlerin kimlik bilgileri ve teklif ettikleri araç ve konutla ilgili doğrulama yükümlülüğü getirdik. Yanlış çıkarsa 100 bin liraya kadar cezası var. 5 kişi oturuyor her gün fiyat değiştirerek manipülatif ilan getiriyor. Fiyat artışlarının önüne geçildi. Yetkisiz acentalar önlenmiş oldu. 6 ay, 6 bin kilometre limitini Temmuz’a kadar uzattık. Fiyat kısıtlamamızın süresini de uzattık. Sektörlere ciddi düzenlemeler getirdik. Sonuçta ne oldu? İkinci el piyasada fiyatlar gerilemeye başladı. Sıfır arabalar ortaya çıkmaya başladı. 1. elde de düşmeye başlayınca kampanyalar ortaya çıktı. 

“KİRALARDA GERİLEME YAŞANDI”

-Gayrimenkul satış fiyatlarında da usulsüz satış yapan firmalara cezalar getirildi. Kayıtlı, vergi veren bir duruma getirildi. Tüketicilerimiz bundan çok istifade ettiler. Kiralarda da düşüş başladı. Hükümetimiz kanun çıkarınca bolluk oldu. Deprem bölgesinde konutlar teslim edilmeye başladı. Kiralarda gerileme yaşandı. Diğer sektörlerde de benzer olaylar oldu. Bu çalışmalarımız devam edecek. 

“EN GÜÇLÜ DENETİM TÜKETİCİNİN DENETİMİDİR”

-Oto, emlak ve diğer tüketicinin korunmasına yönelik mücadelemiz konusunda 1.2 milyar lirayı aşan ceza uygulaması yapıldı. Rekabet Kurumu’nun da yürüttüğü soruşturmalar oldu. Bizim görevimiz sektörel düzenlemeler yapmaktır. En güçlü denetim, tüketicinin denetimidir. Tüketici alışveriş yapmayarak en iyi cezayı keser. Biz denetleme, düzenleme, soruşturmalarımızla buradayız. Para, kredi politikaları, enflasyon aşağı indikçe artık bu konuları konuşuyor olmayacağız.